|
نظر سعدی و حافظ در مورد تفاوت عقل و عشق
چکیده
رساله ی حاضر تحت عنوان مقایسه عقل و عشق از دیدگاه حافظ و سعدی در ده فصل تهیه و تدوین شده است. در واقع تلاشی در جهت نمایاندن جلوه های گوناگون عقل و عشق در آثار این دو شاعر در قلمرو زمانی قرن های هفتم و هشتم می باشد.
رساله با مقدمه ای در معرفی آثار، عقاید و احوال حافظ و سعدی با توجه به تعریفات و نظریات عرفا، فلاسفه و آیات قرآنی و... و تقسیم بندی آن دو در سیر بررسی آثار، احوال و افکار سعدی و حافظ و گذری بر کلیات سعدی (بوستان و گلستان) و غزلیات حافظ، با ذکر شواهد شعری .
عقل و عشق در ادبیات ایران بخصوص در اشعار عارفانه و عاشقانه سابقه ای کهن و جایگاهی والا دارد. دو تعامل عقل و عشق از شایعترین مضامین و شیرین ترین درون مایه های ادبیات عارفانه و عاشقان هاست که از نظر حافظ و سعدی عقل برای تمشیت امور عالم در وجود انسان گذارده شده و هر دو شاعر آن را قبول دارند، آنها عقل جزئی را نمی پسندند و جریان امور را در گروی عقل کل
می دانند که خداوند آن را در ازل در وجود هر انسانی گذشته است. از دیدگاه هر دو شاعر عشق با ارزش و قابل مشاهده است، پس در شناخت خداوند میان عقل و عشق اختلاف می افتد:که عشق یک چیز می گوید و عقل چیز دیگری .
کلید واژه ها: عقل ، عشق، حافظ، سعدی، کلیات سعدی، غزلیات حافظ، قرن های هفتم و هشتم.
فهرست مطالب
چکیده
پیشگفتار 1
مقدمه 3
فصل اول: کلیات
1-1 بیان مساله 12
1-2 هدف های تحقیق 12
1-3 اهمیت موضوع تحقیق و انگیزش انتخاب آن 13
1-4 سوالات و فرضیه های تحقیق 13
1-5 مدل تحقیق 13
1-6 تعاریف متغیر 14
1-7 روش تحقیق 16
1-8 قلمرو تحقیق 16
1-9 جامعه و حجم نمونه 16
1-10 محدودیتها و مشکلات تحقیق 17
فصل دوم: پیشینه مطالعاتی
2-1 مقدمه 19
2-2 پیشینه تحقیق 19
فصل سوم: روش شناسایی تحقیق(متدولوژی)
3-1 روش تحقیق 21
3-2 جامعه آماری 21
3-3 ابزار جمع آوری 22
3-4 روش تجزیه و تحلیل داده ها 22
فصل چهارم: شرح احوال و افکار سعدی
4-1 مروری بر احوال و آثار سعدی 24
4-2 زندگی شیخ اجل سعدی 25
4-3 آثار سعدی 28
4-4 مختصری پیرامون گلستان و بوستان سعدی 30
4-5 عقیده مذهبی 32
4-6 وفات سعدی 32
4-7 سعدی در عرصه فکر و عقیده 32
4-8 سعدی استاد غزل 33
4-9 اثر پذیری سعدی از شعر عرب 34
4-10 شیوه سخن سعدی 36
4-11 کیفیت تجلی فرهنگی مردم در آثار سعدی 37
فصل پنجم : بررسی احوال، افکار و آثار حافظ
5-1 شهر حافظ 41
5-2 جوی که حافظ در آن به دنیا آمد 42
5-3 تولد و کودکی حافظ 43
5-4 زندگی حافظ 44
5-5 حافظ و حاکمان عصر 46
5-6 مذهب حافظ 47
5-7 مرگ حافظ 49
5-8 تاثیر مکتبخانه و کتب بزرگان 50
5-9 افرادی که در حافظ تاثیر گذار بودند 51
5-9-1 سنایی 52
5-9-2 انوری 54
5-9-3 خاقانی 55
5-9-4 ظهیر فاریابی 56
5-9-5 نظامی گنجوی 57
5-9-6 عطار نیشابوری 58
5-9-7 کمال الدین اسماعیل اصفهانی 60
5-9-8 عراقی 61
5-9-9 سعدی 62
5-9-10 نزاری قهستانی 63
5-9-11 خواجو کرمانی 64
5-9-12 ناصر بخارایی 65
5-9-13 سلمان ساوجی 66
5-9-14 کمال خجندی 68
5-10 مرام و طریقت حافظ 69
5-11 نظر تعادلی 69
فصل ششم: بررسی عقل
مقدمه 72
آغاز سخن 72
6-1 عقل در معانی گوناگون 74
6-1-1 عقل و کتاب 74
6-1-2 عقل در اصطلاح 76
6-2 واژه ی عقل در قرآن 79
6-3 ریشه یابی لغوی 79
6-4 کاربرد عقل در آیات قرآن 80
6-5 عقل در آیات قرآن 81
6-5-1 آیات تکوینی 81
6-6 واژه های همراه با عقل در قرآن کریم 82
6-6-1 سمع و تحلیل 82
6-6-2 علم و عقل 82
6-7 خطاهای عقل 83
6-8 عقل در اصطلاح فلسفی 84
6-9 رساله عقل 97
6-10 عقل در اصطلاح عرفانی 101
6-11 بیان تفاوت مردمان در عقل 103
فصل هفتم: بررسی عشق
مقدمه 106
آغاز سخن 106
7-1 عشق در معانی گوناگون 107
7-1-1 عشق در لغت و اصطلاح 107
7-1-2 عشق در اصطلاح تصوف و عرفان 110
7-1-3 عشق در اصطلاح فلسفی و تقسیمات آن 114
7-2 بررسی و تقابل عقل و عشق 119
7-3 عشق و محبت در آیات الهی 122
7-4 عشق در حقیقت بلاست 125
7-5 تسلیم در عشق 127
7-6 محبت 127
فصل هشتم: گذری بر ابیات عقل و عشق در نگاه و نظر سعدی
8-1 سیر و جریان عشق در ادب پارسی 132
8-2 غزل، قالب تندیس عشق 134
8-3 غزل عاشقانه 139
8-4 نگاهی به شعر سعدی 141
8-5 شکوه غزل سعدی 146
8-6 عشق در نگاه سعدی 149
8-7 توصیف عشق 155
8-8 مشکلات عشق و عاشقی 158
8-9 عیب جویان و ملامت کنندگان عشق 163
8-10 ابیاتی از کلیات سعدی در باب عقل 168
8-11 مقایسه عقل و عشق در سعدی 170
|
